شاتون موتور لیفتراک

شاتون لیفتراک چیست؟

شاتون لیفتراک یکی از اجزای موتور لیفتراک است که ارتباط میل لنگ لیفتراک و پیستون را برقرار می کند. شاتون ضمن برقراری این ارتباط حرکت عمودی (رفت و برگشتی) پیستون لیفتراک را به حرکت چرخشی یا دورانی تبدیل می کند. همچنین انرژی لازم برای حرکت پیستون به سمت بالا را جهت ایجاد تراکم بین مخلوط سوخت و هوا در محفظه احتراق، به آن منتقل می کند. شاتون لیفتراک نیروی لازم به منظور حرکت دادن پیستون را از میل لنگ دریافت می کند. بنابراین شاتون وظیفه انتقال نیرو بین میل لنگ و پیستون و بالعکس را بر عهده دارد. علاوه بر اینکه این نیرو را ضمن انتقال به حالت چرخشی یا عمودی تبدیل می کند. شاتون عمل تبدیل نیروی چرخشی به عمودی و بالعکس را به کمک یاتاقان های لیفتراک انجام می دهد.

شاتون لیفتراک از چه جنسی ساخته می شود؟

شاتون باید مقاوم و سبک باشد بنابراین معمولا آن را از جنس فولاد می سازند تا مقاومت لازم را در برابر حرارت موجود در موتور لیفتراک و ضربات ناشی از حرکت های حین کار را داشته باشد. در واقع ضربات ناشی از احتراق و انتقال نیروی آن به میل لنگ از عوامل اصلی شکستن شاتون است. بنابراین شاتون باید استحکام لازم برای مقاومت در برابر این ضربات را داشته باشد و در عین حال حرارت بالای موجود در فضای سیلندر را تحمل کند. شاتون لیفتراک باید به گونه ای باشد که علاوه بر نشکستن و ترک برنداشتن تحت فشارهای پیستون دچار هیچ گونه خمیدگی نیز نشود. گاهی شاتون را از جنس آلومینیوم می سازند اما با این وجود شاتون های فولادی همچنان به انواع جدید ارجعیت دارند. شاتون با روش ریخته گری فورج ساخته می شود تا مقاومت و استحکام آن تا حد امکان بالا رود.

 
ساختار و اجزای شاتون لیفتراک

شاتون میله ای است که دو سر بزرگ و کوچک در دو طرف دارد. با وجود سخت و مقاوم بودن تا حد امکان سبک ساخته می شود. استحکام آن منجر به مقاومتش در برابر فشارهای پیستون و کشش های آن هنگام رفت و برگشت می شود. قسمت های مختلف این قطعه کوچک، سبک و مستحکم به این قرار است:

سر کوچک (یاتاقان کوچک)

این بخش همواره یک تکه ساخته می شود و با بدنه یا ساق نیز یکپارچه است. سر کوچک شاتون با پیستون در تماس است و از طریق گژن پین به آن وصل می شود. این سر کوچک تشکیل یک یاتاقان می دهد و در داخل آن یک بوش قرار داده می شود. این بوش که از جنس مس یا برنج است همواره در تماس با گژن پین است و مانع از سایش سطح داخلی یاتاقان کوچک شاتون می شود. ضربات پیستون ابتدا با این بخش برخورد می کند.

بدنه یا ساق

قسمت بین دو سر شاتون را بدنه می گویند که به شکل ریخته گری با سر کوچک تر یا یاتاقان کوچک به صورت یکپارچه طراحی می شود و با قسمت بالایی یاتاقان بزرگتر نیز یک تکه است. البته اگر یاتاقان بزرگتر نیز فرمی یک تکه داشته باشد با کل آن یک پارچه ساخته می شود. ضربات و نیروی پیستون پس از یاتاقان کوچک به بدنه منتقل و از طریق آن به یاتاقان بزرگ می رسد.

سر بزرگ (یاتاقان بزرگ)

این قسمت که بخش متحرک شاتون نیز هست در دو نوع ساخته می شود و از طریق لنگ میل لنگ به آن متصل می شود. حرکت این یاتاقان منجر به چرخش لنگ و انتقال حرکت عمودی پیستون به میل لنگ و تبدیل آن به حرکت چرخشی، جهت به حرکت در آمدن چرخ ها می شود. در داخل این یاتاقان نیز برای جلوگیری از سایش سطح داخلی آن با لنگ از بوش استفاده می شود. دو نوع مختلف یاتاقان متحرک شاتون عبارتند از:

– شاتون با یاتاقان متحرک دو تکه: تکه های این نوع یاتاقان شاتون به وسیله دو پیچ و مهره به هم وصل می شوند. در صورت دو تکه بودن این یاتاقان، نیمه پایینی آن را کپه می نامند که با دو پیچ و مهره به نیمه بالایی متصل می شود. در این صورت بوش درون این یاتاقان نیز به صورت دو نیم بوش در داخل آن به کار می رود.

– شاتون با یاتاقان متحرک یک تکه: گاهی یاتاقان متحرک یک تکه طراحی می شود که در این صورت با بدنه و ساقه شاتون نیز یک پارچه است که در این صورت یک تکه بودن فرم طراحی میل لنگ نیز تغییراتی می کند. چرا که قرارگیری یاتاقان متحرک روی لنگ میل لنگ نیز با پیچ کردن دو تکه آن زیر و روی میل لنگ امکان پذیر نیست و باید نحوه سوار شدن یاتاقان متحرک با میل لنگ هماهنگ باشد. بوش این یاتاقان ها نیز به صورت غلتک های کوچک یا بلبرینگ درون آن کار گذاشته می شود.

انواع شاتون از منظر روش های روغن کاری

وظیفه انتقال روغن به یاتاقان های شاتون بر عهده بدنه شاتون است. این وظیفه با توجه به نوع طراحی شاتون به دو روش زیر انجام می شود.

روغن کاری توسط مجرایی که سرتاسری در شاتون قرار گرفته است

به این ترتیب که مسیری برای روغن در تمام سازه شاتون تعبیه می شود و این قطعه شاتون را از سوراخ یاتاقان بزرگش گرفته و به یاتاقان کوچک و بوش گژن پین می رساند.

روغن کاری از طریق سوراخی که در کناره شاتون قرار گرفته است

به این ترتیب که روغن از طریق سوراخ میل لنگ و شاتون وارد مجرای روغن شاتون شده و سپس از سوراخ روغن کاری آن روی دیواره سیلندر پاشیده می شود. روغن روی دیواره سیلندر از طریق رینگ های روغن پیستون به سوراخ گژن پین و انگشتی و بوش آن رسیده و روغن کاری لازم جهت تسهیل عملکرد این قطعات صورت می گیرد.

رابطه طول شاتون و دور موتور

طول شاتون و بلندی آن با قدرت و گشتاور موتور رابطه مستقیم دارد. به این ترتیب که طول بلندتر شاتون قدرت موتور را افزایش داده اما دور موتور را پایین می آورد. چرا که شاتون کوتاه تر نیروی انفجار را با سرعت بیشتر از پیستون به میل لنگ منتقل می کند و تعداد دفعات رفت و برگشت بیشتری را به دلیل طول کمتر می پیماید. اما این تعداد بیشتر نیروی منتقل شده را کاهش داده و هدر رفت نیرو را نیز افزایش می دهد.

حال اینکه شاتون های بلندتر با تعداد رفت و برگشت کمتر نیروی بیشتری را یک جا و بدون هدررفت به میل لنگ منتقل می کنند اما با توجه به اینکه هر دور چرخش میل لنگ با یک دور رفت و برگشت شاتون اتفاق می افتد شاتون های بلندتر به تعداد کمتری میل لنگ را چرخانده و دور موتور کمتری تولید می کنند. البته که در هر حال طول شاتون باید با موتور هماهنگ باشد و نمی توان شاتون های کوتاه را در موتورهایی با طول سیلندر بیشتر به کار برد و بالعکس.

شاتون زدن لیفتراک

شاتون زدن را می توان یکی از عوامل گیرپاژ کردن موتور لیفتراک دانست. شاتون زدن زمانی اتفاق می افتد که حجم روغن موجود در کارتل به کمتر حد مورد نیاز برسد یا روغن خاصیت روانکاری خود را به دلایل مختلف از دست داده باشد. در این حالت پیستون خشک کار کرده و حرارت آن بیش از حد بالا می رود. این حرارت بالا موجب انبساط بیشتر قطعات پیستون شده و در نتیجه گژن پین درون شاتون قفل می شود. فشار وارده از سوی پیستون که به سمت پایین حرکت می کند هم زمان با قفل کردن شاتون منجر به خم شدن یا شکستن آن می شود. اگر شاتون کاملا قفل شده باشد فشار آن را شکسته و به دیواره سیلندر ضربه وارد می کند. این ضربه منجر به ترک خوردن دیواره سیلندر می شود. در این صورت شاتون، میل لنگ، سیلندر و یاتاقان ها همه آسیب دیده و باید تعمیر و یا تعویض شوند. البته این حالت زمانی اتفاق می افتد که موتور لیفتراک با دور بالا در حال کار باشد.

اگر سرعت و دور موتور پایین باشد احتمال باز شدن قفل شاتون و ادامه کارش وجود دارد، هرچند سخت. در این حالت فشار ناشی از پیستون شاتون را خم کرده و شاتون خم شده حین حرکت با دیواره سیلندر برخورد کرده و صدای شدیدی همزمان با کار کردن موتور به گوش می رسد. در حالت اول لیفتراک کاملا از حرکت می ایستد و موتور قادر به ادامه کار نیست اما در حالت دوم توان و دور موتور افت شدیدی خواهند داشت و لیفتراک به سختی به حرکت خود ادامه خواهد داد.

علائم خرابی شاتون لیفتراک

با توضیحاتی که داده شد، فهمیدید منظور از شاتون زدن چیست و قطعا متوجه آسیب های جدی ناشی از خرابی یا نقص شاتون شده اید. بنابراین ضمن دقت در جلوگیری از این آسیب ها باید برخی علائم خرابی شاتون را شناخت تا در صورت مشاهده آن ها به سرعت اقدام به تعمیرش کرد تا از ایجاد مشکل در دیگر قطعات پیشگیری شود. البته که شاتون از قطعات کم استهلاک خودرو است و به ندرت خرابی آن را شاهد هستیم و معمولا تصادف های شدید از عوامل آسیب دیدن شاتون هستند اما به هر حال امکان خرابی آن وجود دارد. علائم خرابی شاتون عبارتند از:

صداهای غیر معمول موتور: در حین حرکت، بخصوص در دورهای بالای موتور، صداهایی غیر عادی از موتور شنیده می شود. این صداها در شروع حرکت یا زمان توقف که لیفتراک دور بالایی ندارد کمتر شنیده می شود و با صداهای معمول در این مواقع متفاوت است.

صدای تق تق از قطعات زیر کاور موتور: این صدا ممکن است در اثر خشک کار کردن شاتون ایجاد شود و گیر کردن آن به انگشتی پیستون یا میله میل لنگ. صدای تق تق ناشی از ایجاد اصطکاک است و ضعیف تر از صدای قبلی شنیده می شود.

روغن ریزی: بیرون ریختن روغن موتور لیفتراک می تواند از مشکلات شاتون باشد. اگر در صورت بروز این مشکل عوامل دیگر بررسی و موردی یافت نشد بررسی شاتون نیز پیشنهاد می شود.

نکته نهایی اینکه در صورت شنیدن هرگونه صدای غیرعادی از درون موتور، هنگام حرکت، که مشکوک به صدای ناشی از شاتون بود فورا لیفتراک را خاموش کرده و از ادامه حرکت آن خودداری کنید چرا که ادامه حرکت می تواند صدمات جبران ناپذیری به لیفتراک و موتور آن وارد کند.

عوامل خرابی شاتون

گفتیم که یکی از اصلی ترین دلایل شکستن بلوک سیلندر، ترک خوردن سیلندر و آسیب به آن ها شکستن شاتون است. پس بهتر است عواملی که می توانند منجر به شکستن یا خمیدگی شاتون می شوند شناخته و نسبت به آن ها دقت لازم را داشته باشیم. اینکه بدانیم با رعایت کدام اصول می توانیم از خرابی شاتون پیشگیری کنیم و سعی در انجام کارهای لازم، هم در کاهش استهلاک قطعات موتور موثر خواهد بود و هم در هزینه های اضافی و غیرقابل جبران. از عواملی که باعث خرابی شاتون می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود :

۱. تنظیم نادرست شاتون: یاتاقان متحرک شاتون که روی لنگ میل لنگ سوار می شود باید با دقت روی آن تنظیم شود تا حین حرکت برخوردی بین آن ها اتفاق نیفتد. در صورت تنظیم نبودن این دو، آسیب دیدن هر یک محتمل است. همچنین مستهلک شدن پیچ و مهره مربوط به این اتصال نیز می تواند تنظیمات آن را برهم بزند. محل اتصال گژن پین و شاتون و تنظیم درست گژن پین نیز در عملکرد درست شاتون موثر است. اگر خار گژن پین به درستی در جای خود روی پیستون قرار نگیرد اتصال آن با شاتون نیز دچار مشکل شده و در عملکرد شاتون ایجاد اختلال می کند.

۲. احتراق نامناسب: در صورتی که خود سوزی، احتراق زودرس یا احتراق غیرعادی در سیلندر و محفظه احتراق صورت بگیرد می تواند فشار وارده به پیستون و شاتون را از حالت عادی خارج کند. این اتفاقات که از تزریق ناصحیح سوخت به داخل سیلندر یا مشکلات سرسیلندر اتفاق می افتد پیستون را زودتر از زمان مشخص یا با فشار بیشتر به سمت پایین حرکت داده و شاتون را نیز تحت فشار قرار می دهند که ممکن است منجر به شکست یا خمیدگی شاتون شود.

۳. کیفیت پایین شاتون: اگر ساخت شاتون با دقت و توجه کافی صورت نگرفته و از کیفیت نهایی آن کاسته باشد شاتون تحت فشارهای ناشی از ضربات پیستون و میل لنگ به راحتی دچار خمیدگی یا شکست می شود.

۴. روغن کاری نامناسب: این مورد که تقریبا محتمل ترین عامل خرابی شاتون است در اثر تعویض دیرتر از موعد روغن موتور اتفاق می افتد و همچنین استفاده از روغن های نامرغوب که خاصیت روانکاری لازم را ندارند. همچنین خرابی پمپ روغن و سیستم روانکاری لیفتراک نیز می تواند در ایجاد این مشکل نقش داشته باشد.

5. نقص عملکرد پیستون: در صورت ایجاد اصطکاک زیاد بین پیستون و سیلندر به هر دلیلی ممکن است ضربات پیستون به شاتون خارج کنترل و غیرعادی شود و به شاتون آسیب بزند.

6. فرسودگی یاتاقان متحرک: اگر یاتاقان متحرک به دلیل کارکرد بالا و زمان طولانی مصرف مستهلک و فرسوده شود می تواند با ایجاد اصطکاک بین شاتون و میل لنگ، کار شاتون را سخت و به آن آسیب بزند.

تفاوت یاتاقان زدن و شاتون زدن چیست

برای آنکه متوجه شوید تفاوت یاتاقان زدن و شاتون زدن چیست باید بگوییم که برخی از علائم این دو مانند صدای تق تق موتور هنگام حرکت بسیار شبیه به هم و عوامل ایجاد آن ها نیز تا حدودی مشترک هستند. یاتاقان زدن و شاتون زدن عموما به دلیل روغن کاری ناصحیح و ضعف در سیستم روانکاری لیفتراک اتفاق می افتد. اما نکته مهم این است که این دو می توانند عوامل ایجاد دیگری نیز باشند. به این معنی که نقص یاتاقان می تواند منجر به شاتون زدن شود و بالعکس. اما تفاوت علائم آن ها به این ترتیب است که صدای تق تق یاتاقان زدن با بالارفتن دور موتور افزایش می یابد ولی صدای تق تق ناشی شاتون زدن در حین حرکت ثابت است و از ابتدا تا انتها به یک شکل شنیده میشود. همچنین صدای شاتون زدن کمتر از صدای یاتاقان زدن است.

نکاتی که درباره شاتون باید بدانید

وزن شاطون هایی که در یک موتور مورد استفاده قرار می گیرند باید یکی باشد در غیر این صورت موتور بالانس نبوده و توازن وزنی خود را از دست می دهد. این عامل منجر به لرزش زیاد موتور می شود. به همین دلیل هنگام تولید قطعات موتور لیفتراک، روی شاطون های موتور اعدادی حک می شود. این اعداد که نشان گر شاتون متناسب با هر موتور است با توجه به وزن و طول شاتون روی آن ها نوشته می شود تا زمان باز و بسته کردن موتور برای تعمیر، انتخاب شاتون و سوار کردن آن راحت و بدون اشکال انجام شود. در صورت بی دقتی نسبت به این اعداد و جا به جا شدن شاتون ها مونتاژ قطعات ضعیف و خراب شدن شان را در پیش خواهد داشت.

چنانچه موتور لیفتراک را به دلایلی غیر از خرابی شاتون و اجزای آن هم تعمیر کردید، حتما پیچ ها و محل بست شاتون و قطعات مرتبط با آن را هم بررسی کنید، تا در صورت نیاز تعویض و تعمیر آن ها هم انجام شود. همچنین گاهی تعمیر قطعات دیگر ممکن است در این پیچ و اتصالات مشکلات و نواقصی ایجاد کرده باشد. افراد متخصص می توانند پیچ و بست های خورده شده و هرز شاتون ها هم را تعویض کنند.

فروش قطعات لیفتراک

اکثر شرکت ها و یا کارخانجاتی که قطعات و لوازم یدکی لیفتراک را بدون در نظر گرفتن منبع تامین کننده قطعه، خریداری نموده اند، بیشتر وقت ها موفق به خرید قطعات لیفتراک با کیفیت نشده اند و همین امر باعث مستعمل شدن سریع قطعه مورد نظر و یا آسیب به قسمت های دیگر لیفتراک شده است. برای اجتناب از این امر، دارندگان لیفتراک بایستی لوازم و قطعات یدکی خود را از تامین کنندگان معتبر و نام آشنا خریداری نمایند تا علاوه بر خرید قطعه با کیفیت و اورجینال از ضمانت و خدمات پس از فروش نیز برخوردار گردند.

فروشگاه پیشگام لیفتراک با حذف واسطه های موجود و عرضه کالا و ارائه محصولات با شرایط مناسب از جمله قیمت های رقابتی در حوزه های کاری تجهیزات انبارداری با رعایت استاندارد های مربوطه می باشد. این مجموعه مفتخر است که توانسته با همکاری مستقیم شرکتهای تولیدی داخلی و خارجی و حذف واسطه تجهیزات و قطعات ماشین آلات صنعتی از جمله قطعات لیفتراک را تامین نماید.

خرید بدون واسطه قطعات لیفتراک این امتیاز را برای خریداران این نوع محصولات فراهم مینماید تا علاوه بر پرداخت هزینه های پایین تر قطعات اورجینال را برای دستگاه خود خریداری نمایند که این مسئله در دراز مدت باعث کاهش چشمگیر هزینه های مربوط به تعمیر و نگهداری لیفتراک می شود.

از جمله قطعات لیفتراک که در این شرکت عرضه می گردد می توان به لوازم مصرفی برند های معتبر جهانی از قبیل: لوازم موتوری، لوازم گیربکس ،انواع فیلتر لیفتراک، واشر ها و کاسه نمد های اصلی، شیلنگ ها و اتصالات هیدرولیک، انواع لاستیک و الحاقی ، شاخک ها، انواع باطری لیفتراک، شارژر و انواع بلبرینگ اشاره نمود.